Tijdlijn

1939: De oorsprong

De oorsprong van de Muziekkapel steunt op twee sterke persoonlijkheden: Koningin Elisabeth, een violiste die jong talent wilde helpen, en Eugène Ysaÿe, een van de grootste violisten en componisten van zijn tijd. Beiden wilden opkomende artiesten ondersteunen via een zeer gespecialiseerde school en een internationale wedstrijd. De wedstrijd is al vanaf het begin bekend en zou uitgroeien tot de Koningin Elisabethwedstrijd. De Muziekkapel werd ingehuldigd op 12 juli 1939. Ze staat erom bekend dat ze uitzonderlijk getalenteerde jonge muzikanten opleidt. Bij die gelegenheid beschreef Emile Vuillermoz, in die tijd een beroemd criticus, de Muziekkapel als een soort ‘moderne Villa Medici’.

De Muziekkapel brengt getalenteerde muzikanten uit België in contact met jonge muzikanten uit de hele wereld en versterkt die banden via verschillende nationale en internationale instellingen van het hoogste niveau. Als een afstammeling van ideeën over muzikale vorming, die 20 jaar eerder door Eugène Ysaÿe werd opgestart, werd de Muziekkapel op 12 juli 1939 ingehuldigd door koningin Elisabeth. Na de Tweede Wereldoorlog hernam de Muziekkapel in 1956 haar rol als onderwijsinstelling. Tot 2004 verwelkomde ze een tiental jonge muzikanten en componisten in residentie, elk onder toezicht van een professor van hun keuze, voor cycli van drie jaar. Verscheidene generaties elitemuzikanten verbleven in de Muziekkapel en namen een eminente plaats in op het podium of in het hoger onderwijs.

2004 Een herstructurering van de inhoud

In 2004 herzag de Muziekkapel haar opleidings- en professionele inschakelingsprogramma grondig. De artistieke vorming van de Muziekkapel steunt op drie pijlers:

•       Openheid: een internationale roeping verankerd in een Belgisch landschap.
•       Flexibiliteit: zich aanpassen aan elk profiel van de jongeren, door elkeen een op maat gemaakt systeem aan te bieden.
•       Uitmuntendheid: bij de meesters in residentie – José van Dam, Sophie Koch, Miguel da Silva, Augustin Dumay, Frank Braley, Avedis Kouyoumdjian, Gary Hoffman, Corina Belcea & Jean-Claude Vanden Eynden, – heerst duidelijk een geest van ‘compagnonnage’ met de jonge talenten.

2015 Een nieuw laboratorium

Dankzij de opening van een nieuwe vleugel in 2015 – een geslaagde onderneming, zowel qua architectuur als qua opmerkelijke functionele mogelijkheden – kan de Kapel voortaan vrijuit in haar laboratorium werken en een permanente muzikale groei ontwikkelen.

Dit nieuwe gezicht vertaalt zich in de consolidatie van de volgende pijlers: de ‘compagnonnage’ door kennisoverdracht, het delen van het podium, tussen jonge artiesten en hun meesters, de ‘Community’-projecten, en tot slot de ontwikkeling van nieuwe media: livestream, opnames.

2015-2016: MuCH Music-seizoen

Na de inhuldiging van het nieuwe gebouw in januari 2015 heeft de Muziekkapel een nieuwe bladzijde omgedraaid in haar geschiedenis met de lancering van een seizoen vol publieke concerten in 2015-2016. Dit eerste seizoen omvatte 60 concerten en gaf de aanzet voor alle andere activiteiten van de Kapel die daarop volgden.

2019-2020: 80e verjaardag

In 2019-2020 heeft de Muziekkapel haar 80-jarig bestaan gevierd, met een heleboel grote projecten.

1. De Paviljoenen van de Kapel

Sinds haar inhuldiging, op 12 juli 1939, heeft de Kapel zichzelf omschreven als een muzikaal center of excellence, met als bijzonderheid de residentie van artiesten op haar site.

Van 1939 tot 2004 ontving de Kapel 8 tot 12 jonge talenten in residentie voor perioden van drie jaar. Sinds 2004 heeft ze een nieuw, toegankelijker en flexibeler programma van uitmuntendheid opgezet, gericht naar tientallen jonge musici uit alle windstreken. Al snel barstte de onthaal- en werkinfrastructuur dan ook uit haar voegen. Tien jaar later, op 27 januari 2015 werd aldus een nieuw gebouw, de de Launoit-vleugel, ingehuldigd door koningin Paola.

Nagenoeg vijf jaar na deze historische evolutie uitgevoerd door de Kapel, steekt de noodzaak naar nieuwe uitbreidingen opnieuw de kop op, rond twee verschillende en aanvullende projecten:

• Op haar historische site in Waterloo is een uitbreiding van de woon- en repetitieruimtes een noodzaak geworden door het succes van het artistieke programma geconsolideerd sinds 2015, de verveelvoudiging van de beoogde projecten door de jonge artiesten en, tot slot, de wens van de Kapel om orkestrale ensembles en creatieprojecten te kunnen binnenhalen op haar campus.
  Dit uit paviljoenen bestaande project is uitgewerkt door het bureau Synergy (Sébastien Cruyt), een van de twee bureaus die de uitbreiding van 2015 op zich namen.
• Op de site van het terrein van Berlaymont zet de gemeente Waterloo, met het advies van de Muziekkapel en de steun van In BW (Intercommunale van Waals-Brabant),
  een groot artistiek infrastructuurproject op, met een zaal voor podiumkunsten met 600 tot 1.000 zitjes.

De oprichting door de Kapel van een uit paviljoenen bestaande residentie en laboratorium wordt voorzien over een termijn van twee tot drie jaar.
De oprichting van een nieuwe concertzaal zou over een langere termijn plaatsvinden.

Het is wel degelijk de wens van de leidinggevenden van de Muziekkapel om een infrastructuur uit te bouwen die oog heeft voor de identiteit van het project en zijn
historische site en die de instelling bovendien in staat stelt om een artistiek programma van het hoogste niveau aan te bieden waardoor ze zich wereldwijd in
de voorhoede van de muzikale centers of excellence plaatst.

2. Uitbreiding van de campus

De Kapel Vandaag: emblematisch

De Muziekkapel is een muzikaal center of excellence dat musici begeleidt bij het begin van hun loopbaan. Haar infrastructuur huisvest jonge artists in residence om er een opleiding van hoog niveau te volgen en hen voor te bereiden op het podium. Die campusactiviteiten verlopen gelijktijdig met een concertprogramma en het onthaal van diverse publieksgroepen binnen de Kapel.

Het gebouw uit 1939 ontworpen door Yvan Renchon is uitgegroeid tot een icoon, dat veel verder reikt dan zijn architecturale kwaliteiten. Zijn beeld weerspiegelt het prestige van de instelling en de muziek in het bijzonder. Dit historische gebouw is sinds 1994 beschermd en is een symbool van uitmuntendheid.

De uitbreiding van de Kapel in 2015, de de Launoit-vleugel, heeft een aanvullende tool aangereikt en is afgestemd op het oorspronkelijke gebouw. Dankzij de uitbreiding
kunnen musici in optimalere omstandigheden werken en kan deze magische plek terzelfder tijd worden opengetrokken naar de buitenwereld door de oprichting van een concertseizoen (MuCH) en diverse activiteiten. De uitbreiding is opgevat als een achtergrond voor het gebouw uit 1939. De grote glazen galerij speelt met de weerspiegeling van de natuur en het leven dat zich afspeelt achter de schermen. Het ontwerp is sober, horizontaal en strikt evenredig als een abstracte monoliet. De referentie die ons had bezield tijdens het ontwerp was puur en enigmatisch, zoals de monoliet van ‘2001 A Space Odyssey’.

De glazen gevel is een dubbele gladde huid. Hij vormt een eerbetoon aan Eugène
Ysaÿe, door met pixels zijn partituur Harmoniesdu soir te laten uitkomen. Hij transponeert de ritmevariaties eigen aan de muziek en haar schriftuur in de transcriptie
van de zeefdruk en modules van de gevel.

De Kapel Morgen

‘Naar de historische Kapel kijken’
Steunend op het succes van haar artistieke programma ontwikkeld sinds 2015 en haar almaar groeiende naamsbekendheid, ziet de Muziekkapel zich vandaag genoodzaakt om de ontwikkeling van haar campus te verlengen.

Op een naburig terrein van 1,3 ha wenst ze haar residentie- en werkruimtes uit te breiden. Ze stelt een alternatief voor in de typologie, in de vorm van drie paviljoenen die 4 tot 8 musici kunnen onthalen in het groen en een repetitieruimte die diverse projecttypes kan opvangen, tot het grote symfonische orkest. Al die paviljoenen bieden uitzicht op de Kapel. De pui op de as van de centrale gang van de Kapel vormt het focale punt van de compositie.